Term
İstanbul’un lüks semtlerini ve Boğaziçi’ni, eski aşklarını, eğlencelerini anlatmıştır.
Anlaşılır bir dille, anı, makale, öykü ve romanlar yazmıştır.
Anıları ve CHP roman yarışmasında (1942) üçüncü olan Fehim Bey ve Biz adlı romanı önemli eserleridir.
ESERLERİ:
Anı:Boğaziçi Mehtapları, Boğaziçi Yalıları, Geçmiş Zaman Köşkleri, İstanbul ve PierreLoti
Roman: Fehim Bey ve Biz |
|
Definition
ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR (1883—1963) |
|
|
Term
Milli edebiyatçıların dil anlayışlarına uygun olarak hem heceyle hem de aruzla epik şiirler yazmıştır.
Şiirleri dışında önemli eseri ‘Üç İstanbul’ adlı romanıdır.
ESERLERİ:
Şiir: Türk’ün Şehnamesi Roman:Üç İstanbul |
|
Definition
MİTHAT CEMAL
KUNTAY(1885-1956) |
|
|
Term
Vatan sevgisini, aşk ,gurbet ve doğa sevgisini işlediği şiirleriyle tanınır.
“Bingöl Çobanları” adlı pastoral şiiri oldukça ünlüdür.
ESERLERİ
Şiir: Gurbet, Bingöl Çobanları |
|
Definition
KEMALETTİN KAMU (1901-1948) |
|
|
Term
Halk şiiri biçim özellikleriyle şiirler yazmıştır.
Atatürk’e ve cumhuriyete olan sevgisini anlatmıştır.
“Ankaralı Âşık Ömer” takma adıyla şiirler de yazmıştır.
ESERLERİ:
Şiir: Erciyes’ten Kopan Çığ, Burada Bir Kalp Çarpıyor, Benden İçeri |
|
Definition
BEHÇET KEMAL ÇAĞLAR (1908—1969) |
|
|
Term
Hece ölçüsüyle şiirler yazmıştır.
Anadolu’yu, tarihi, deniz güzelliklerini işlemiştir.
ESERLERİ:
Şiir: Deniz Sarhoşları, Yayla Dumanı, Sarıkız Mermerleri |
|
Definition
ÖMER BEDRETTİN UŞAKLI (1904—1946) |
|
|
Term
Şiir, öykü, roman, edebiyat tarihi, makale, deneme... alanlarında eserler vermiştir.
Eserlerinde Doğu-Batı çatışması, “rüya” ve “zaman” kavramları, “geçmişe özlem”, “mimari” ve “musiki” öne çıkar.
“Ne içindeyim zamanın! Ne de büsbütün dışında” dizeleri onun zamanı kavrayışının özünü vermektedir.
‘Bursa’da Zaman’ şiiri geniş bir kesim tarafından sevilmiştir.
Ahmet Haşim’in özellikle de Yahya Kemal’in etkisinde kalmış, sembolizmden etkilenmiştir.Romanlarında psikolojik tahlillere önemle eğilen yazarın; kendine has bir üslubu vardır.
Yazarlığı dışında İstanbul Üniversitesi’nde edebiyat profesörlüğü, milletvekilliği de yapmıştır.
“Beş Şehir” adlı önemli deneme kitabında Ankara, Erzurum, Bursa, Konya ve İstanbul’u anlatmıştır.
“Huzur” romanı, aşkı, psikolojiyi ve Doğu — Batı karşıtlığını içerir; roman kişilerinin adlarının verildiği dört bölümden oluşur : İhsan, Nuran, Suat ve Mümtaz. |
|
Definition
AHMET HAMDİ TANPINAR (1901 — 1962) |
|
|
Term
ESERLERİ:
Şiir: Örümcek Ağı, Kaldırımlar, Ben ve Ötesi, Sonsuzluk Kervanı, Çile.
Oyun: Tohum, Bir Adam Yaratmak, Künye, Sabırtaşı, Para, Nam-ı Diğer Parmaksız Salih, Reis Bey, Yunus Emre, Abdülhamit Han, Ahşap Konak
Öykü: Hikayelerim
Roman: Aynadaki Yalan
Anı: Yılanlı Kuyudan |
|
Definition
NECİP FAZIL KISAKÜREK (1905— 1983) |
|
|
Term
ESERLERİ:
Şiir: Bütün Şiirleri
Romanları: Mahur Beste, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Huzur, Sahnenin Dışındakiler, Aynadaki Kadın.
Öykü: Abdullah Efendi’nin Rüyaları, Yaz Yağmuru.
Deneme: Beş Şehir; Yaşadığım Gibi.
Makale- İnceleme: Yahya Kemal, XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Edebiyat Üzerine Makaleler |
|
Definition
AHMET HAMDİ TANPINAR (1901 — 1962) |
|
|
Term
Şiirleri ve tiyatrolarıyla ün kazanmış usta bir yazardır.
“Büyük Doğu” ve “Ağaç” dergilerini çıkarmıştır.
Fransız sembolistlerinden ve halk şiirinden yararlanarak heceyle kendine has, başarılı şiirler yazmıştır.
İlk dönem şiirlerinden sonra mistik konuları, madde ve ruh ilişkisini, insanın evrendeki yerini konu edinen şiirler yazmıştır.
“Kaldırımlar” şiiriyle geniş bir kesim tarafından tanınmış ve sevilmiştir.
Şiirlerini “Çile” başlığı altında bir kitapta toplamış ve bu kitapta şiir anlayışını düzyazı olarak anlatmıştır. |
|
Definition
NECİP FAZIL KISAKÜREK (1905— 1983) |
|
|
Term
Şiirleriyle tanınmakla birlikte tiyatro eserleri de vardır.
Fransız sembolizmiyle Türk şiir geleneğini başarıyla kaynaştırmıştır.
Hece ölçüsüyle biçimsel mükemmelliğe önem verdiği şiirler yazmıştır.
Aşk, insanın iç dünyası gibi bireysel duyguları işlemiştir.
Kar, Olvido, Ağrı ve Fahriye Abla şiirleriyle sevilmiştir.
ESERLERİ:
Şiir: Şiirler
Oyun: Gölgeler, O Böyle İstemezdi. |
|
Definition
AHMET MUHİP DRANAS (1908— 1980) |
|
|
Term
“Bayrak Şairi” olarak bilinir.
Hece ve aruzu kullandığı şiirlerin yanı sıra serbest şiirler de yazmıştır.
Dini ve millî duyguları, kahramanlıkları sade bir dille şiirleştirmiştir.
Rubai türünün son ustalarındandır.
ESERLERİ:
Şiir: Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor, Kıbrıs Rubaileri, Köprü.
Mensur Şiir: Yastığımın Rüyası, Ayetler.
Düzyazı: Kanatlar ve Gagalar, Terazi Kendini Tartmaz. |
|
Definition
ARİF NİHAT ASYA (1904— 1975) |
|
|
Term
Öykü, roman, deneme ve tiyatrolarıyla tanınır.
Öykü ve romanlarında Türk toplumunun tarihine yönelmiştir.
Psikolojik öğelere yer vermiştir.
Kurtuluş Savaşı yıllarını anlattığı ‘Küçük Ağa’ ve Osmanlı devletinin kuruluşunu anlattığı “Osmancık” romanlarıyla tanınır.
ESERLERİ:
Roman: Küçük Ağa, Küçük Ağa Ankara’da, Osmancık, Firavun İmanı, Ibişin Rüyası
Öykü: Yarın Diye Bir Şey Yoktur, Siyah Kehribar, Oğlumuz |
|
Definition
|
|
Term
Yedi Meşaleciler içinde şiiri uzun soluklu olarak sürdüren tek kişidir.
Hece ölçüsüyle yazdığı şiirlerin yanında serbest şiirleri de vardır.
Şiirlerinde çocukluğa özlem, anılar, ev ve aile sevgisi konuları öne çıkar.
Öykülerinde de ağırlıklı olarak anılarından hareket etmiştir.
ESERLERİ:
Şiir: Sebil ve Güvercinler
Öykü: Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi, Değişen İstanbul |
|
Definition
ZİYA OSMAN SABA (1910— 1957) |
|
|
Term
Yedi Meşalecilerdendir.
Şiirleri dışında değişik türlerde eserler de vermiştir.
Varlık dergisinin kurucusu olması bakımından önem taşımaktadır.
ESERLERİ:
Şiir: Kahramanlar, Onar Mısra |
|
Definition
YAŞAR NABİ NAYIR (1908— 1981) |
|
|
Term
Yedi Meşalecilerdendir.
Şiirde ısrarcı olamayan yazar, edebiyat araştırmalarına yönelmiştir.
ESERLERİ:
Deneme — Eleştiri: Dilleri Var Bizim Dile Benzemez
Araştırma — İnceleme: Türk Edebiyatında Hikaye ve Roman, Örneklerle Edebiyat Bilgileri |
|
Definition
CEVDET KUDRET SOLOK (1907—1992) |
|
|
Term
Garip Akımının öncüsüdür.
Şiiriyle eski şiir geleneğini yıkmış bir şairdir.
Şiirde klişelere, şairaneliğe, benzetmelere, ölçüye, uyağa vb. karşı çıkmıştır.
Sokaktaki sade vatandaşı, onların dilini kullanarak anlatmıştır.
Garip dönemi öncesinde klasik şiirler yazmış olan şair, ömrünün son yıllarında şiirlerinde halk şiirinden yararlanmıştır.
Kitabe-i Seng-i Mezar, Anlatamıyorum, Hürriyete Doğru, İstanbul’u Dinliyorum vb. şiirleriyle tanınmış ve sevilmiştir.
‘Garip’ in ön sözünü de o kaleme almıştır.
Sürrealizmden etkilenmiştir. |
|
Definition
ORHAN VELİ KANIK (1914— 1950) |
|
|
Term
ESERLERİ:
Şiir: Garip, Vazgeçemediğim, Destan Gibi, Yenisi, Karşı.
Çocuk şiirleri:Nasreddin Hoca Hikayeleri, La Fontaine’ den Masallar (çeviri) |
|
Definition
ORHAN VELİ KANIK (1914— 1950) |
|
|
Term
Garip akımının öncülerindendir.
Şiirin dışında roman, oyun, deneme, gezi türlerinde önemli eserler vermiştir.
Garip tarzı şiirlerinin ardından “zaman” sorunu etrafında, mitolojiden ve tarihten beslenen bir şiire yönelmiştir.
ESERLERİ:
Şiir: Garip, Rahatı Kaçan Ağaç, Telgrafhane, Kolları Bağlı Odysseus.
Oyun: Mikado’nun Çöpleri |
|
Definition
MELİH CEVDET ANDAY (1916 — 2002) |
|
|
Term
Garip akımının öncülerindendir.
Garip döneminden sonra ‘Perçemli Sokak’ kitabıyla II. Yeni tarzı şiirler yazmıştır.
Folklordan yararlandığı toplumcu çizgiye yakın durduğu eserler de ortaya koymuştur.
ESERLERİ:
Şiir: Garip, Perçemli Sokak, Karga ile Tilki, Aşık Merdiveni. |
|
Definition
OKTAY RİFAT HOROZCU (1914 —1988) |
|
|
Term
Toplumcu gerçekçi bir romancıdır.
Cezaevi yaşamını, Kurtuluş Savaşı’nı, tarihi, köy yaşamını ve eşkıya hikayelerini konu edindiği romanlarıyla tanınmıştır.
Tasvire önem veren yazar, eserlerinde anlaşılır bir dil ve yalın bir anlatım kullanmıştır.
Osmanlının kuruluşunu anlattığı, Osmanlı toplumunun gelişim sürecinin Batı’dan farklı olduğunu ileri sürdüğü tezli romanı “Devlet Ana” romanıyla ve Kurtuluş Savaşı yıllarını konu edindiği “Yorgun Savaşçı” romanlarıyla tanınmıştır. |
|
Definition
|
|
Term
ESERLERİ:
Roman: Devlet Ana, Yorgun Savaşçı, Esir Şehrin İnsanları, Rahmet Yolları Kesti, Esir Şehrin Mahpusu, Bozkırdaki Çekirdek, Kurt Kanunu. |
|
Definition
|
|
Term
Toplumcu gerçekçi bir yazardır.
Dünyaca tanınmış mizahi öykü yazarıdır.
ESERLERİ:
Roman: Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz
Öykü:Toros Canavarı, Damda Deli Var, Fil Hamdi, Sizin Memlekette Eşek Yok Mu? |
|
Definition
|
|
Term
Toplumcu gerçekçi bir yazardır.
Gerçek adı “Mehmet Raşit Öğütçü” olan yazar daha çok öyküleriyle tanınır.
Öyküleri dışında oyun, roman ve film senaryoları da yazmıştır.
Öykü ve roman kişilerini konuşturmadaki ustalığı dikkat çekmiştir.
Çukurova’nın sanayileşmesini ve işçi sorunlarını, tarımın makineleşmesi ve ırgatların sıkıntılarını, mahpusları, bekçileri gardiyanları... konu edinmiştir. |
|
Definition
|
|
Term
ESERLERİ:
Öykü: Ekmek Kavgası, 72. Koğuş, Önce Ekmek, Mahalle Kavgası.
Roman: Baba Evi, Murtaza, Cemile, Bereketli Topraklar Üzerinde, Hanımın Çiftliği, Avare Yıllar, Gurbet Kuşları. |
|
Definition
|
|
Term
Toplumcu gerçekçi bir yazardır.
Gerçek adı Kemal Sadık Göğçeli’dir.
Adını ilk olarak Cumhuriyet gazetesindeki röportajlarıyla duyurmuştur.
İlk romanı “İnce Memed”le büyük ün kazanmış ve romancı kimliği öne çıkar olmuştur.
Türk edebiyatının olduğu kadar dünya edebiyatının da önemli romancılarındandır
Çukurova’yı insanıyla, sorunlarıyla doğasıyla destansı bir dille anlatmıştır.
Romanlarında doğayı ustaca ve ayrıntılı olarak betimlemiştir.
Masallardan, ağıtlardan, halk hikayelerinden, efsanelerden ustaca yararlanmayı bilmiştir
.
|
|
Definition
|
|
Term
ESERLERİ:
Roman: İnce Memed, Yer Demir Gök Bakır, Demirciler Çarşısı Cinayeti, Orta Direk, Teneke, Yılanı Öldürseler, Yusufçuk Yusuf.
Öykü: Sarı Sıcak
Röportaj: Bu Diyar Baştan Başa
Derleme (Özgün Anlatı): Üç Anadolu Efsanesi |
|
Definition
|
|
Term
Cumhuriyet dönemi Türk şiirinde kendi çizgisini yaratmış şairlerdendir.
Heceyi kullandığı şiirleri olmakla birlikte ağırlıklı olarak serbest şiirler yazmıştır.
Şiir geleneğinden ustaca esinlenmeyi bilen söyleyişi rahat, samımı bir şiiri vardır.
Büyük kentte yaşayan orta tabaka insanının yaşantısını, bunalımlarını, ev-aile sorunlarını, geçim sıkıntısını işlemiştir.
Şiirleri kadar radyo oyunları da önemlidir. |
|
Definition
BEHÇET NECATİGİL (1916—1979) |
|
|
Term
ESERLERİ:
Şiir: Kapalıçarşı, Evler, Divançe, Arada, Çevre, Eski Toprak
Radyo Oyunu: Yıldızlara Bakmak, Uç Turunçlar
Araştırma-Biyografi: Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü
Araştırma: Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü |
|
Definition
BEHÇET NECATİGİL (1916—1979)
|
|
|
Term
Otuz Beş Yaş, Desem ki ve Gün Eksilmesin Penceremden şiirleriyle tanınır.
Şiirlerinin çoğunda ölüm konusunu işlemiştir.
Romantizm ve sembolizmden etkilenmiştir.
Hece ölçüsüyle yazdığı şiirleri de serbest şiirleri de vardır.
Şiirde biçime, kafiyeye ve ahenge önem vermiştir.
ESERLERİ:
Şiir: Otuz Beş Yaş, Düşten Güzel, Ömrümde Sükut, Sonrası
Mektup: Ziya’ya Mektuplar |
|
Definition
CAHİT SITKI TARANCI (1910— 1956) |
|
|
Term
“Neredesin?” şiiriyle tanınmış ve sevilmiştir.
Şair ve oyun yazarıdır.
Halk şiiri geleneğine bağlı bir şairidir; Aşık Veysel’i edebiyat dünyamıza o tanıtmıştır.
ESERLERİ:
Şiir: Şiirler
Oyunları: Koçyiğit Köroğlu, Köşebaşı. |
|
Definition
AHMET KUTSİ TECER (1901 — 1967) |
|
|
Term
Deneme ustalarındadır.
Araştırma ve incelemeleri de vardır.
ESERLERİ:
Deneme: Mavi ve Kara, Sanat Üzerine Denemeler |
|
Definition
SABAHATTİN EYÜBOĞLU (1908— 1973) |
|
|
Term
“Hikâye” şiiriyle tanınmış ve sevilmiştir.
Âşık edebiyatı geleneğinden beslendiği ve Anadolu’yu anlattığı kendine has bir şiir çizgisi vardır.
Serbest şiirler yazmıştır.
Yurt ve doğa sevgisi, aşk, Kurtuluş Savaşı, yalnızlık başlıca konularıdır.
ESERLERİ:
Şiir: Atatürk Kurtuluş Savaşı’nda, Yeşeren Otlar, Türk Mavisi. |
|
Definition
CAHİT KULEBI (1917— 1997) |
|
|
Term
Şiire hece ölçüsüyle başladı, serbest şiire geçti.
“Çocuk ve Allah” kitabıyla ün kazandı.
Biçim, içerik ve söyleyişte sağladığı uyumla dikkat çekti.
Hayal gücünü öne çıkardığı imgeli ilk şiirlerinden sonra, aklı öne çıkardığı şiirler yazmıştır.
Kırkı aşkın eseriyle Türk şiirinin en verimli şairidir.
Tür, biçim ve içerik bakımından kendini sürekli yenilemiş, kendine özgü bir şiir dili yaratmıştır.
Hemen hemen her konuda şiir yazmıştır.
Yerli-yabancı hiçbir akımdan etkilenmeden klasiği ve çağdaşı kaynaştırdığı özgün bir şair olmuştur.
Destan tarzında şiirler de felsefi, link, toplumcu şiirler de yazmıştır.
|
|
Definition
FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA (1914—) |
|
|
Term
ESERLERİ:
Şiir: Havaya Çizilen Dünya, Çocuk ve Allah, Üç Şehitler Destanı, Gazi Mustafa Kemal Atatürk, İstiklal Savaşı, Sivaslı Karınca, İstanbul Fetih Destanı, Anıtkabir, Mevlana’da Olmak, Türk Olmak, Çanakkale Destanı, Vietnam Savaşımız, Hiroşima, Nötron Bombası, Malazgirt Ululaması, Yazıları Seven Ayı (Çocuk Şiirleri), Yunus Emre’de Olmak |
|
Definition
FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA (1914—)
|
|
|
Term
Durum — kesit (Çehov Tarzı) öykücülüğünün ilk ustasıdır.
Halkın içinden kişileri (memur, esnaf), onların önemsiz görünen davranışlarını konu edinmiştir.
Halkı, iyi ve kötü yönleriyle, onları sevdirerek anlatmıştır.
Sade, süssüz, kısa cümlelerle kurulmuş, yumuşak bir dili vardır.
Toplumun çektiği sıkıntıları, sorunları abartmadan ve umutsuzluğa düşürmeden göz önüne sermiştir.
“Haşmet Gülkokan” ve “Komiser” hikâyeleriyle sevilmiştir.
ESERLERİ:
Hikâye: Otlakçı, Mendil Altında, Temiz Sevgiler, Ev Ona Yakıştı.
Roman: Ayaşlı ve Kiracıları, Miras. |
|
Definition
MEMDUH ŞEVKET ESENDAL (1883— 1952) |
|
|
Term
Çağdaş öykücülüğün öncülerindendir.
Hikâyelerinde “konu” ve “olaydan çok “zamandan ve “insan yaşamı”ndan kesitler öne çıkar.
Maupassant tarzından çok Çehov tarzı hikayeye yakındır.
Genellikle gerçekçi olan yazarın bazı öykülerinde gerçeküstücü öğeler öne çıkar.
İstanbul, deniz, balık, yoksulluk, avare insanlar, doğa yaşama bağlılığın göstergesi olarak öykülerinde sıkça yer bulur.
Hikâyelerini sade bir Türkçeyle yazmıştır.
|
|
Definition
SAİT FAİK ABASIYANIK (1906 —1954) |
|
|
Term
ESERLERİ:
Öykü: Semaver, Sarnıç, Mahalle Kahvesi, Tüneldeki Çocuk, Şahmerdan, Lüzumsuz Adam, Havada Bulut, Kumpanya, Alemdağ’da Var Bir Yılan, Son Kuşlar; Az Şekerli.
Romanları: Medar-ı Maişet Motoru (Sonraki baskıda adı “Birtakım İnsanlar”), Kayıp Aranıyor.
Şiir: Şimdi Sevişme Vakti
Röportaj: Mahkeme Kapısı |
|
Definition
SAİT FAİK ABASIYANIK (1906 —1954)
|
|
|
Term
Mavi akımının öncüsüdür.
Şiir, roman, deneme, anı, gezi yazısı türlerinde eserler vermiştir.
Daha çok bireysel ve toplumsal konuları işlediği şiirleriyle tanınmıştır.
ESERLERİ:
Şiir: Duvar, Sisler Bulvarı, Ben Sana Mecburum
Roman: Kurtlar Sofrası, Bıçağın Ucu |
|
Definition
|
|
Term
Şiir, hikâye, roman ve tiyatro türlerinde eserler vermiştir.
Gözlemlerinden yola çıkarak toplumsal sorunları ele almıştır.
ESERLERİ:
Şiir:Kızılçullu Yolu
Roman: Tütün Zamanı (Zeliş)
Oyun: Boş Beşik, Ezik Otlar, Susuz Yaz, Yeni Çıkan Şarkılar ya da Juliet |
|
Definition
NECATİ CUMALI (1921 —2001) |
|
|
Term
Deneme ve eleştiri türünde usta bir isimdir.
Batılı anlamda ilk deneme ve eleştiri yazılarının yazarıdır.
1940’tan sonraki yazılarında Türkçeyi özleştirme çabası öne çıkar.
ESERLERİ:
Deneme /Eleştiri: Günlerin Getirdiği, Karalama Defteri, Sözden Söze, Ararken, Diyelim Söz Arasında, Günce |
|
Definition
NURULLAH ATAÇ (1898— 1957) |
|
|
Term
Deneme ve eleştiriyle tanınmıştır.
Sanat, estetik, resim ve felsefe alanlarında eserler vermiştir.
Düşüncelerini açık ve yalın bir anlatımla kaleme almıştır.
ESERLERİ:
Deneme: Edebiyat Konuşmaları, Edebiyat Üzerine, Günlerin Götürdüğü, Düşün Payı, Yokuşa Doğru, Şiir Üzerine Düşünceler, Denemeler
İnceleme — Araştırma: Ahmet Haşim ve Sembolizm, Sanat Felsefesi, Edebiyatta Akımlar. |
|
Definition
SUUT KEMAL YETKIN (1903—1980) |
|
|
Term
Şiirleri de olmasına karşın tiyatrocu olarak tanınmıştır.
Oyunlarında toplumsal konuları işlemiştir.
ESERLERİ:
Tiyatro: İsyancılar, Sarı Naciye, Yunus Emre, Parkta Bir Sonbahar Günüydü, Mevlana, Ben Kimim, Karım ve Kızım |
|
Definition
RECEP BİLGİNER (1922—2005) |
|
|
Term
Tiyatro yazarıdır.
Oyunlarının konusunu, köyden ve Türk tarihinden aldı.
ESERLERİ:
Tiyatro: IV. Murat, Deli İbrahim, Genç Osman, Kösem Sultan, Bizans Düştü, Sokrates Savunuyor |
|
Definition
|
|
Term
Tiyatro yazarıdır.
Tarihten aldığı olayları ve topluma mal olmuş kişileri konu edinmiştir.
ESERLERİ:
Tiyatro: Tohum ve Toprak, Hürrem Sultan, Tanrılar ve İnsanlar, Fadik Kız, Atçalı Kel Mehmet |
|
Definition
|
|